Wycieczka na Kaszuby

Napisane 18.07.2020 przez Aleksander

Tagi: Kaszuby, atrakcje, turystyka, geografia,

Kaszuby to region zajmujący duży fragment północnej Polski. W jego skład wchodzi cały szereg wyraźnie różniących się pomiędzy sobą krain geograficznych. I tak północna, nadmorska część regionu, obejmuje Pobrzeża Południowobałtyckie, natomiast jego część centralna i południowa, położone są w granicach Pojezierzy Południowobałtyckich. Z pobrzeży do Kaszub należą częściowo dwie większe jednostki regionalne; Pobrzeże Gdańskie i Pobrzeże Koszalińskie. Do pierwszej z nich należą: Pobrzeże Kaszubskie i Mierzeja Helska, a do drugiej: część wschodnia Wybrzeża Słowińskiego, Wysoczyzna Damnicka, Wysoczyzna Żarnowiecka i Pradolina Łeby-Redy. Z pojezierzy w skład Kaszub wchodzą fragmenty takich krain geograficznych, jak: Pojezierze Zachodniopomorskie, Pojezierze Wschodniopomorskie i Pojezierze Południowo pomorskie. Pierwsze zajmują części wschodnie Wysoczyzny Polanowskiej i Pojezierza Bytowskiego, drugie Pojezierze Kaszubskie i niewielką północno-zachodnią część Pojezierza Starogardzkiego, a trzecie - wschodnią część Równiny Charzykowskiej, północne peryferie Pojezierza Krajeńskiego i północno-zachodni fragment Równiny Tucholskiej, zwanej też Borami Tucholskimi. Kaszuby nie stanowią więc jednolitej krainy geograficznej. Wymienione jednostki regionalne, położone w najbardziej zróżnicowanej krajobrazowo części Niżu środkowoeuropejskiego, różnią się pomiędzy sobą budową geologiczną, rzeźbą terenu, klimatem, stosunkami wodnymi i glebowymi oraz szatą roślinną. Stanowią one ponadto w wielu wypadkach części jednostek wykraczających swym zasięgiem znacznie poza granice Kaszub, nawiązując wyraźnie do całości krajobrazu północnej Polski.

A jak się przedstawia zróżnicowanie krajobrazu Kaszub? W skrajnie północnej części tego regionu występują dwa rodzaje krajobrazów nadmorskich: wydmowy i jeziorno-bagienny, utworzone pod wpływem najmłodszych procesów w dziejach geologicznych Kaszub. Cechą charakterystyczną pierwszego z nich są wydmy i piaski nadmorskie ciągnące się wąskim pasem wzdłuż niskiego, wyrównanego wybrzeża. Jest to krajobraz o suchym, fragmentarycznie słonolubnym środowisku, zajętym przez formację trawiastą lub nadmorskie bory sosnowe. Drugi obejmuje płytkie jeziora przybrzeżne (Łebsko, Gardno, Sarbsko, Dołgie Wielkie i Dołgie Małe), o częściowo słonawych wodach i daleko posuniętym procesie zarastania oraz podmokłe równiny torfowe. Inny typ krajobrazu kaszubskiego, dominującego na analizowanym obszarze, to młody krajobraz polodowcowy, zwany młodoglacjalnym, wykształcony w trzech rodzajach: równin i wzniesień morenowych, pagórkowaty pojezierny oraz sandrowy pojezierny, których pochodzenie wiąże się z okresem najmłodszego zlodowacenia zwanego bałtyckim lub północnopolskim. Pierwszy z nich, sięgający miejscami aż po wybrzeże Morza Bałtyckiego, charakteryzuje się licznymi zagłębieniami bezodpływowymi, częściowo zajętymi przez jeziora lub torfowiska, słabo rozwiniętym naturalnym wsiąkaniem wód, znaczną zawartością węglanu wapnia w utworach powierzchniowych oraz przewagą gleb brunatnych i pseudobielicowych. Na obszarach nie objętych gospodarką rolną faliste lub rzadziej płaskie powierzchnie wysoczyzn morenowych porasta las mieszany typu grądowego. Krajobraz pagórkowaty pojezierny wykazuje podobne cechy środowiskowe, jest jednak wyraźnie ograniczony do stref występowania moren czołowych, gdzie duże są różnice wysokości terenu. Trzeci - krajobraz sandrowy pojezierny - występuje głównie w południowych częściach Kaszub. Przedstawia on rozległe i płaskie powierzchnie zbudowane z piasków, z licznymi zagłębieniami po martwym lodzie, zwanymi wytopiskami, z dość licznymi jeziorami i przeważnie zajęte przez bory mieszane.